W dniu 7 maja 2021 r. Sąd Najwyższy zajął stanowisko w sprawie wątpliwości dotyczących rozliczenia umowy kredytu denominowanego lub indeksowanego w walucie obcej lub uznania za niedozwolone postanowień umownych przewidujących indeksację kredytu do waluty obcej, gdzie po usunięciu z niej postanowień niedozwolonych umowa kredytu nie może być dalej wykonywana.
Niedozwolone postanowienia umowne, do których odniósł się Sąd Najwyższy, to postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione z nim indywidualnie, które – co do zasady – nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy prawne (art. 3851 § 1 Kodeksu cywilnego). Zdaniem Sądu Najwyższego, w przypadku, gdy umowa kredytu zawiera niedozwolone postanowienia umowne jest od początku, z mocy samego prawa, dotknięta bezskutecznością na korzyść konsumenta. Konsument może udzielić następczo świadomiej i wolnej zgody na to postanowienie i w ten sposób przywrócić mu skuteczność z mocą wsteczną.
Jeżeli bez bezskutecznego postanowienia umowa kredytu nie może wiązać, konsumentowi i kredytodawcy przysługują odrębne roszczenia o zwrot świadczeń pieniężnych spełnionych w wykonaniu tej umowy (z tytułu tzw. świadczeń nienależnych). Kredytodawca może żądać zwrotu świadczeń od chwili, w której umowa kredytu stała się trwale bezskuteczna.
Sąd Najwyższy, podjętej uchwale, nadał moc zasady prawnej. Stanowi ona zatem niewątpliwie ważny „głos” w dyskusji o kredytach frankowych.
Źródło: uchwała SN z dnia 7 maja 2021 r., III CZP 6/21.