Każdy z nas ma inne doświadczenia w pracy. Dla niektórych może to być spełnienie marzeń zawodowych, dla innych codzienne wyzwanie. Jednak w każdej pracy mogą zdarzyć się trudne sytuacje, w których zastanawiamy się, czy to tylko wymagający szef, czy już mobbing. To ważne pytanie, bo skutki zarówno jednego, jak i drugiego, mogą być poważne – zarówno dla zdrowia psychicznego, jak i dla kariery. W tym artykule postaram się wyjaśnić, jak odróżnić te dwa zjawiska, abyś mógł podjąć odpowiednie kroki, gdy czujesz, że coś jest nie tak.
Czym jest mobbing?
Mobbing to systematyczne, długotrwałe nękanie i poniżanie pracownika. Z definicji mobbing to działania, które mają na celu upokorzenie osoby w miejscu pracy, wywołanie w niej poczucia strachu, izolowanie jej lub obniżenie jej samooceny. Może to przybierać różne formy: od obraźliwych uwag, przez izolację od zespołu, aż po zadania, które mają na celu tylko pogorszenie samopoczucia pracownika. Warto zaznaczyć, że mobbing nie jest jednorazowym incydentem – to długotrwałe, regularne działanie, które prowadzi do poważnych konsekwencji zdrowotnych i emocjonalnych.
Surowy szef – czy to już mobbing?
Zdarza się, że szef jest wymagający. Może stawiać wysokie cele, być krytyczny wobec pracy swoich pracowników, oczekiwać terminowości i zaangażowania. Taki szef może być postrzegany jako „surowy”, ale to niekoniecznie oznacza, że mamy do czynienia z mobbingiem. Wymagający liderzy często wnoszą do zespołu porządek i dyscyplinę, a ich stanowczość może być wynikiem chęci utrzymania wysokich standardów pracy. Ważne jest jednak, aby nie przekroczyć granicy, gdzie krytyka i wymagania zaczynają prowadzić do poniżania pracownika.
Jak odróżnić mobbing od surowego szefa?
Oto kilka kluczowych wskazówek, które mogą pomóc Ci rozpoznać, czy masz do czynienia z mobbingiem, czy jedynie z wymagającym szefem:
- Częstotliwość i skala działań – Surowy szef może raz na jakiś czas wyrazić swoje niezadowolenie z pracy, ale jeśli staje się to codziennością, z ciągłą krytyką, upokorzeniami i nadmiernym stresem, może to być sygnał, że mamy do czynienia z mobbingiem.
- Naruszanie granic prywatności – Mobbing często wiąże się z naruszaniem granic osobistych pracownika. Jeżeli twój szef zaczyna wnikać w twoje życie prywatne, wyśmiewać twoje cechy osobowościowe, religię, płeć czy orientację – to wyraźny sygnał, że chodzi o nadużycie, a nie zwykłą surowość w pracy.
- Brak szacunku i dehumanizacja – Jeśli jesteś traktowany jak przedmiot, a twoje zdanie i emocje nie są brane pod uwagę, może to świadczyć o mobbingu. Surowy szef, mimo że wymagający, nie będzie nigdy traktował cię jak osobę drugorzędną.
- Izolacja i wykluczenie z zespołu – Jeśli zauważasz, że twój szef stara się cię izolować od reszty zespołu, nie pozwala na normalne relacje zawodowe lub bierze cię na celownik bez wyraźnego powodu, to może być forma mobbingu.
- Ciągły stres i obniżona samoocena – Jeśli codzienna praca powoduje u ciebie ciągły stres, niepokój, lęk, a twoja samoocena drastycznie spada, to znak, że to już nie tylko wymagający szef, ale toksyczne środowisko, które może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych.
Co możesz zrobić, jeśli podejrzewasz mobbing?
Jeśli zauważyłeś, że w twojej pracy pojawiają się niepokojące sygnały, które mogą świadczyć o mobbingu, nie bagatelizuj tego. Pierwszym krokiem jest dokumentowanie wszelkich sytuacji, które mogą wskazywać na nadużycia. Zapisuj daty, treść rozmów, e-maile czy inne dowody, które mogą potwierdzić twoje podejrzenia.
Następnie warto porozmawiać z przełożonym, jeśli uważasz, że sytuacja może się jeszcze zmienić. W przypadku braku poprawy lub pogorszenia się sytuacji, powinieneś skonsultować się z prawnikiem. Prawnik specjalizujący się w prawie pracy pomoże Ci zrozumieć twoje prawa, a także podpowie, jakie kroki podjąć, by zakończyć nieakceptowane zachowania w pracy.
Podsumowanie
Granica między wymagającym, ale sprawiedliwym szefem a mobbingiem może być cienka, ale jeśli zauważysz, że twoje prawa są łamane, a zdrowie i samopoczucie się pogarszają, warto działać. Pamiętaj, że każdemu pracownikowi przysługuje prawo do pracy w środowisku wolnym od nękania i przemocy psychicznej. Jeżeli czujesz, że twoja sytuacja wymaga interwencji, nie wahaj się skorzystać z pomocy prawnika, który pomoże ci postawić granice i zadbać o twoje interesy.
Nie musisz znosić toksycznego środowiska – masz prawo do pracy w szacunku i z poszanowaniem twoich praw.